Thông thường, mỗi người có thể rụng khoảng 100 sợi tóc mỗi ngày và các sợi tóc mới sẽ thay thế vào vị trí của chúng. Tuy nhiên, ở một số người, tóc mới mọc ít hoặc không mọc, dẫn đến tình trạng tóc thưa dần hoặc xuất hiện những mảng hói trên da đầu.
Vậy rụng tóc nhiều có phải là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng? Đâu là những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này và có những giải pháp hiệu quả nào giúp khắc phục rụng tóc và ngăn ngừa hói đầu? Hãy cùng PREXPY® tìm hiểu sâu hơn để chăm sóc mái tóc khỏe mạnh và tự tin hơn.
Rụng tóc là gì?
Tóc được tạo thành từ một loại protein gọi là keratin, hình thành trong nang tóc dưới lớp da đầu. Khi nang tóc phát triển các tế bào mới, các tế bào cũ dần bị đẩy ra ngoài và tóc mọc dài hơn, trung bình khoảng 15cm mỗi năm.
Mỗi người có khoảng 100.000 đến 150.000 sợi tóc, với mức rụng tự nhiên khoảng 100 sợi mỗi ngày [1]
Khoảng 90% nang tóc luôn hoạt động tích cực và phát triển liên tục. Mỗi nang tóc có chu kỳ sống riêng biệt, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như tuổi tác, sức khỏe và các điều kiện khác.
Mỗi sợi tóc thường tồn tại trong khoảng 2 đến 6 năm và có thể dài thêm 1–1,5 cm mỗi tháng. Tuy nhiên, khi đạt đến chiều dài hơn 25 cm, tốc độ tăng trưởng sẽ chậm lại. Vòng đời của tóc bao gồm ba giai đoạn chính sau đây:
- Giai đoạn Anagen (Tăng trưởng): Đây là thời kỳ "sinh sôi nảy nở" của tóc, khi các tế bào mầm di chuyển đến nhú bì, phân chia và biệt hóa để tạo thành sợi tóc mới vươn dài khỏi da đầu. Kéo dài từ 2 đến 6 năm, đây là giai đoạn tóc phát triển mạnh mẽ nhất, với khoảng 85% tóc trên da đầu chúng ta đang trong giai đoạn này, mang đến sức sống và độ dài cho mái tóc.
- Giai đoạn tóc ngừng phát triển (Catagen): Khi tóc đạt đến độ dài tối đa, nó chuyển sang giai đoạn ngừng phát triển, trong đó nang tóc co lại chỉ còn khoảng 1/6 kích thước ban đầu. Giai đoạn này kéo dài khoảng 3 tuần và chỉ khoảng 1–2% số lượng tóc trên đầu đang trải qua giai đoạn này.
-
Giai đoạn nghỉ và đợi rụng (Telogen): Giai đoạn kéo dài khoảng 3 tháng, khi sợi tóc bắt đầu được đẩy ra khỏi da đầu, dần nhường chỗ cho chu kỳ phát triển mới. Đây là thời điểm mà khoảng 5–10% tổng số tóc trên đầu chúng ta đang ở trạng thái nghỉ ngơi, chờ đợi để được thay thế.
Trung bình mỗi người có khoảng 100-120 nghìn sợi tóc, và nếu tóc rụng quá 100 sợi mỗi ngày, điều này có thể cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Hoặc khi tuổi tác tăng lên, tốc độ mọc tóc cũng có xu hướng giảm, khiến tóc trở nên mỏng hơn [2].
Các loại rụng tóc chính thường được phân loại dựa trên những đặc điểm sau:
- Rụng tóc sinh lý: Là tình trạng tóc mỏng dần theo tuổi tác khi các nang tóc ngày càng chuyển sang giai đoạn nghỉ ngơi, khiến tóc ngắn lại và ít đi [3].
- Rụng tóc do nội tiết tố: Dạng rụng tóc này di truyền và xảy ra ở cả nam và nữ. Ở nam giới, hiện tượng này thường bắt đầu từ tuổi thiếu niên hoặc những năm đầu 20. Nữ giới thường gặp rụng tóc nội tiết sau tuổi 40, với tóc mỏng đi trên đỉnh đầu [3].
- Rụng tóc từng mảng: Xuất hiện đột ngột và thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên, gây rụng tóc từng mảng trên da đầu. Khoảng 90% người mắc có thể phục hồi tóc trong vài năm [3].
- Rụng tóc toàn thân: Gây rụng lông toàn cơ thể, bao gồm cả lông mày, lông mu và lông mi.
- Trichotillomania: Là rối loạn tâm lý khiến người bệnh tự nhổ tóc của mình, phổ biến nhất ở trẻ em.
- Telogen effluvium: Là hiện tượng tóc mỏng tạm thời do số lượng lớn sợi tóc chuyển vào giai đoạn nghỉ ngơi cùng một lúc.
Rụng tóc trong cuộc sống hàng ngày đôi khi trở thành nỗi lo lớn, không chỉ vì ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn do tác động đến tâm lý người mắc phải. Tình trạng này có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn trong cơ thể hoặc là tác dụng phụ của một số loại thuốc. Do đó, việc xác định rõ nguyên nhân để đưa ra chẩn đoán chính xác là điều vô cùng quan trọng, giúp người bệnh có hướng điều trị phù hợp và hiệu quả.
Mối liên hệ giữa rụng tóc và hói đầu
Hói đầu là hệ quả của việc rụng tóc quá nhiều, thường gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý và thẩm mỹ của người mắc phải. Tình trạng hói đầu chủ yếu xuất phát từ rụng tóc di truyền, còn được gọi là chứng rụng tóc theo tuổi tác (androgenetic alopecia).
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây hói đầu, đặc biệt là ở nam giới, với khoảng 70% đàn ông bị ảnh hưởng đến một mức độ nào đó trong suốt cuộc đời [11].
Mặc dù hói đầu có thể là một phần của quá trình lão hóa, nhưng sự thay đổi về nội tiết tố, stress kéo dài và các yếu tố môi trường cũng có thể góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng này. Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân và tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp là rất quan trọng để quản lý tình trạng rụng tóc và hói đầu.
Nguyên nhân gây rụng tóc
Rụng tóc xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có thể kể đến những yếu tố nổi bật sau (3):
Thay đổi nội tiết tố: Ở những giai đoạn đặc biệt như mang thai, mãn kinh, hoặc sau sinh, nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ thay đổi đột ngột, làm cho các nang tóc co lại. Điều này dẫn đến tóc mỏng hơn, mọc chậm và dễ rụng.
Căng thẳng, stress, trầm cảm: Khi rơi vào trạng thái căng thẳng, cơ thể sẽ sản sinh những gốc tự do gây hại cho nang tóc, khiến bộ phận này nghỉ ngơi sớm, ảnh hưởng đến tốc độ mọc tóc, thậm chí làm tóc rụng nhiều [6].
Di truyền: Nếu gia đình có tiền sử hói đầu hoặc rụng tóc do di truyền, khả năng cao bạn cũng có nguy cơ mắc tình trạng này. Theo các số liệu, khoảng 80% trường hợp hói đầu ở nam giới có liên quan đến di truyền . [7]
Tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc như thuốc làm loãng máu, steroid, thuốc trị mụn chứa vitamin A, và các loại thuốc hóa trị đều có thể gây rụng tóc. Mặc dù rụng tóc do thuốc thường ngừng lại khi ngừng sử dụng, nhưng ở một số trường hợp, việc phục hồi tóc có thể mất từ vài tháng đến một năm.
Nấm da đầu: Đặc biệt phổ biến ở trẻ em, nhiễm nấm da đầu gây rụng tóc từng mảng. Việc điều trị đúng cách có thể giúp tóc mọc lại bình thường sau khi khỏi bệnh.
Kéo hoặc tác động lực mạnh lên tóc: Xảy ra do hội chứng nghiện giật tóc Trichotillomania. Hay còn gọi là hội chứng nghiện giật tóc, là một rối loạn tâm lý thường gặp ở trẻ em, gây rụng tóc vĩnh viễn do da đầu bị tổn thương. Tỷ lệ mắc hội chứng này chiếm khoảng 1–2% dân số toàn cầu [9]. Trong trường hợp cực đoan, 1 số trường hợp né tránh giao tiếp nhằm che giấu việc bản thân nghiện giật tóc.
Môi trường ô nhiễm: Không khí ô nhiễm, độ ẩm cao, và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên có thể làm khô tóc và làm tóc xơ rối, dẫn đến rụng tóc.
Tuổi tác: Theo Viện Da liễu Hoa Kỳ, tốc độ mọc tóc sẽ dần chậm lại khi con người già đi, điều này góp phần dẫn đến tình trạng rụng tóc Androgen.
Theo các nghiên cứu, ở nam giới, khoảng 30% phát triển chứng rụng tóc Androgen khi bước sang tuổi 30, tăng lên 50% ở độ tuổi 50 và khoảng 80% ở tuổi 70. Đối với phụ nữ, nguy cơ rụng tóc do nội tiết Androgen thường tăng cao trong và sau giai đoạn tiền mãn kinh. [1].
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Nếu bạn gặp tình trạng rụng tóc nhiều hoặc kéo dài, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn và khám kỹ lưỡng. Khi đến gặp bác sĩ, bạn nên mô tả chi tiết về các triệu chứng khác thường xuất hiện gần đây, chẳng hạn như:
- Mệt mỏi kéo dài: Cảm giác mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
- Sụt cân nhanh chóng: Giảm cân mà không do ăn kiêng hoặc tập luyện.
- Da bị phát ban hoặc thay đổi lớp biểu bì: Có thể bao gồm các vết đỏ, kích ứng trên da đầu hoặc cơ thể.
- Ngứa hoặc kích ứng da đầu.
- Rụng tóc đột ngột: Tình trạng tóc thưa mỏng diễn ra nhanh chóng.
- Tiền sử gia đình có người bị hói đầu hoặc rụng tóc nhiều.
Ngoài ra, bạn cũng nên thông báo với bác sĩ về các tình trạng sức khỏe hoặc thay đổi sinh hoạt trong thời gian gần đây, như: Phẫu thuật gần đây; dùng thuốc hoặc liệu trình điều trị, chế độ ăn uống thay đổi.
